Gan là cơ quan nội tạng quan trọng thuộc hệ tiêu hóa, đảm nhận khoảng 500 chức năng khác nhau, trong đó có 3 chức năng tiêu biểu là tiết dịch mật giúp tiêu hóa thức ăn; thanh lọc độc tố cho máu đi nuôi cơ thể và dự trữ glucose để tạo năng lượng. Chính vì vậy, khi gan gặp vấn đề sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới các hoạt động duy trì sự sống của cơ thể. Dưới đây là 10 dấu hiệu bệnh gan thường gặp mà bạn cần lưu ý.
Bệnh gan là gì?
Bệnh gan là các bệnh lý hình thành ở gan do các nguyên nhân như di truyền, nhiễm virus, nghiện bia rượu… với biểu hiện đặc trưng là sự tổn thương ở các tế bào gan. Các tổn thương này sẽ tạo thành các dải xơ dẫn đến suy gan và nếu không được điều trị kịp thời sẽ đe dọa tính mạng người bệnh.
10 dấu hiệu cảnh báo bệnh gan thường gặp
Nếu xuất hiện các triệu chứng sau, mọi người cần thực hiện các xét nghiệm sàng lọc chức năng gan sớm để phát hiện bệnh kịp thời và có phương pháp điều trị bệnh gan hiệu quả.
Vàng da, vàng mắt
Đây là dấu hiệu nhận biết bệnh gan chính xác nhất.
Bilirubin là thành phần bình thường của cơ thể, chúng có màu vàng và được hình thành sau khi tế bào hồng cầu chết đi. Do bilirubin không hoà tan trong nước nên không thể đào thải qua thận, chỉ có thể chuyển hóa thành bilirubin liên hợp tại gan.
Trong trường hợp gan khỏe mạnh thì rất dễ để loại bỏ được bilirubin. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương nó không thể thực hiện được chức năng này nữa khiến bilirubin tích tụ lại, từ đó xuất hiện tình trạng vàng da và vàng mắt (lòng trắng mắt có màu vàng).
Xuất hiện các vết bầm tím dưới da
Người mắc bệnh gan rất dễ bị bầm tím dưới da dù chỉ là những va chạm nhẹ. Nguyên nhân dẫn đến triệu chứng này là do gan gặp vấn đề nên chậm hoặc ngừng sản xuất protein làm đông máu, khiến quá trình đông máu diễn ra chậm hơn. Đây cũng là dấu hiệu bệnh gan thường gặp và dễ nhận biết bằng mắt thường, do đó mọi người cần lưu ý theo dõi khi gặp tình trạng này thường xuyên.
Dấu sao mạch trên da
Dấu sao mạch là mạng lưới tiểu động mạch nhỏ xuất hiện ngay dưới bề mặt da. Bình thường, rất khó quan sát được những dấu mạch này. Tuy nhiên, ở bệnh nhân mắc bệnh gan thì những dấu sao này sẽ hiện rõ nét trên da đặc biệt là ở vùng tay, cổ, mặt, nửa trên của ngực.
Sưng phù chân
Khi chức năng bị suy giảm, gan không còn khả năng điều tiết nữa, dẫn đến làm tăng áp suất lên thành mạch máu. Do nước cũng sẽ tích tụ nhiều hơn ở lòng bàn chân, không được luân chuyển gây ra tình trạng sưng phù chân. Dấu hiệu sung phù chân khá phổ biến và gặp ở hầu hết bệnh nhân.
Trướng bụng
Trướng bụng là một trong những triệu chứng rất rõ ràng của bệnh gan
Khi chức năng gan bị suy giảm, sẽ gây tích nước nhiều khiến bụng sưng phồng. Ngoài ra, nó còn gây áp lực lên các cơ của vùng bụng, gây ra tình trạng khó thở.
Mệt mỏi, chán ăn
Bệnh nhân sẽ có triệu chứng buồn nôn, chán ăn, ăn không ngon miệng. Nguyên nhân là liên quan đến việc sản xuất và bài tiết mật của gan. Mật giúp nhũ hóa và cắt nhỏ chất béo giúp chúng có thể được tiêu hóa. Khi gan gặp vấn đề, chức năng này sẽ bị ảnh hưởng.
Nước tiểu có màu sậm
Nước tiểu sẫm màu có thể là do bạn uống không đủ nước mỗi ngày hoặc đang sử dụng một loại thuốc nào đó. Tuy nhiên, nếu màu nước tiểu đậm hơn nhiều so với bình thường cộng thêm triệu chứng đại tiện phân có màu trắng, thì rất có thể là dấu hiệu của bệnh gan.
Khi xuất hiện triệu chứng này, bạn cần tới bệnh viện để được điều trị ngay lập tức vì có thể chức năng gan của bạn đă bị suy giảm nghiêm trọng.
Ngứa, mề đay, mụn nhọt
Khi chức năng gan bị suy giảm, khả năng lọc và đào thải các chất cặn bã trong cơ thể bị yếu đi và sẽ tích tụ trong cơ thể gây nóng trong, xuất hiện tình trạng ngứa da. Do đó, nếu xuất hiện tình trạng ngứa da thường xuyên, bạn nên kiểm tra lại chức năng gan.
Mất phương hướng, đãng trí
Khi gan hoạt động kém đi, không thể loại bỏ hết các độc tố trước khi đổ vào máu, các độc tố (đặc biệt là amoniac) có thể tấn công vào hệ thống thần kinh, dẫn đến sự thay đổi về hành vi và trạng thái tinh thần. Các biểu hiện bao gồm: Dễ xúc động, tâm trạng thất thường, giảm khả năng tập trung và tư duy, lơ mơ, trí nhớ kém, mất trí, mất nhận thức về phương hướng, ngất lịm, hôn mê sâu…Các triệu chứng sẽ nghiêm trọng hơn theo từng cấp độ của bệnh.
Đau hạ sườn phải
Triệu chứng đau hạ sườn phải cũng là một dấu hiệu sớm của bệnh gan. Cơn đau âm ỉ, đau một chỗ, sau ngày càng tăng và có thể lan sang bên phải. Đặc biệt, một vài trường hợp, sau khi ăn đồ có hàm lượng dầu mỡ cao thì càng đau dữ dội hơn.
Hơi thở có mùi: Khi khả năng loại độc tố trong máu giảm sẽ làm hơi thở có mùi.
Thay đổi màu phân
Màu phân khi đi ngoài thay đổi sang xám, vàng hoặc bạc màu cũng là dấu hiệu của rối loạn chức năng gan.
Một số triệu chứng khác
Ngoài ra, lưu ý phát hiện sớm những triệu chứng sau có thể giúp phát hiện bệnh lý gan như: Thể trọng giảm sút, chảy máu chân răng, chảy máu cam; da nổi mẩm hoặc xuất huyết, bầm tìm…. Đối với nữ giới thì thường có kinh nguyệt quá nhiều, ở nam giới có hiện tượng vú nở to, bị trở ngại về tình dục…
Màu sắc và hình dạng móng tay cũng có thể chỉ ra bạn mắc bệnh gan hay không. Nếu móng tay cong, màu trắng có nghĩa là bạn có nguy cơ mắc bệnh gan và cần phải tới bệnh viện để thăm khám ngay.
Biến chứng nguy hiểm của bệnh gan
Khi gan bị tổn thương, các độc tố hay virus, vi khuẩn tích tụ ở gan ngày càng nhiều nhưng lại không được gan xử lý sẽ ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động quá mức, phóng thích nhiều chất gây viêm làm hoại tử tế bào gan. Từ đó làm giảm mạnh thậm chí mất khả năng khử độc của gan, khiến bệnh càng thêm trầm trọng.
Một số biến chứng nguy hiểm của bệnh gan:
Bệnh não gan: Bệnh não gan (hôn mê gan) là một trong những biến chứng nặng nề nhất và thường xảy ra trên nền một bệnh lý gan mãn tính (viêm gan mãn tính giai đoạn cuối, xơ gan mất bù) khi mà chức năng của gan đã bị suy giảm. Lúc này, các chất độc hấp thu từ ruột không được gan xử lý và tích tụ trong máu, sau đó đưa đến não. Độc chất tích tụ trong não ngày càng nhiều sẽ làm giảm chức năng của não, tổn thương hệ thần kinh trung ương dẫn đến nhận thức của bệnh nhân sẽ bị giảm.
Biểu hiện của bệnh não gan ở giai đoạn đầu gồm mất định hướng không gian và thời gian; vui buồn, cáu gắt vô cớ, lơ mơ; chữ viết mất nét, khó đọc, nguệch ngoạc. Các triệu chứng rõ ràng hơn ở giai đoạn sau gồm hơi thở có mùi amoniac, nặng hơn có thể gây hôn mê, mất nhận thức.
Giãn tĩnh mạch thực quản: Giãn tĩnh mạch thực quản do nhiều nguyên nhân gây ra, nhưng thường gặp ở người mắc bệnh gan. Khi gan suy yếu, các mô sẹo xuất hiện khiến dòng chảy của máu đến gan bị chậm lạị, làm tăng áp lực máu tại tĩnh mạch cửa, dẫn đến tăng áp lực và giãn tĩnh mạch tại thực quản. Tĩnh mạch thực quản bị giãn, có thể dẫn đến vỡ, gây chảy máu lượng nhiều đe dọa tính mạng bệnh nhân.
Dấu hiệu nhận biết: đại tiện phân đen, nôn ra máu. Nếu lượng máu mất quá nhiều sẽ dẫn đến sốc và có thể gây tử vong. Vì thế, bệnh nhân cần tuân theo phát đồ của bác sĩ, đồng thời kiểm soát tốt hoạt động của tế bào Kupffer, để tăng hiệu quả hỗ trợ cải thiện bệnh, giảm nguy cơ biến chứng.
Hội chứng gan phổi: Nguyên nhân là do tăng sản xuất quá mức hoặc giảm thanh thải ở gan trên những bệnh nhân suy gan cấp hoặc mạn tính giãn mạch máu phổi, hậu quả là gây thiếu oxy trong máu động mạch. Bệnh gan ở giai đoạn cuối, khả năng thanh thải độc chất bị giảm, các yếu tố gây giãn mạch như nitric oxide, glucagon, peptide kích hoạt calcitonine, peptide gây giãn mạch ở ruột, và nhất là giãn mạch phổi dẫn đến thiếu ôxy máu.
Biểu hiện điển hình của hội chứng gan phổi là khó thở ngay cả khi được nghỉ ngơi, triệu chứng sẽ nặng hơn khi người bệnh đứng thẳng, Ngoài ra, da của bệnh nhân xuất hiện các mạch máu kết tỏa thành hình mạng nhện, móng tay có hình dùi trống, da xanh, tím tái do thiếu oxy nghiêm trọng.
Để hỗ trợ phòng hội chứng gan phổi, người bệnh cần được thăm khám và cải thiện sớm để ngăn không cho bệnh gan tiến triển.
Với những người khỏe mạnh, cần nâng cao ý thức bảo vệ gan, hạn chế thức ăn nhiều chất béo, đường, ngọt; cẩn thận với thực phẩm bẩn, hóa chất độc hại; duy trì một trọng lượng cơ thể hợp lý…
